Een rekenkundige vertaling van De Tao als onderliggende structuur.
En een kleine ode aan de wiskunde
Er is niets te bedenken dat enkel in zichzelf bestaat. Alles – van materie tot maatschappelijke processen tot wat we in het heelal waarnemen – staat in een evenwichtsverhouding tot andere materie en processen. Staat daarmee in verhouding op ontelbare manieren en niveaus.
Een relatieve en tijdelijke toestand van evenwicht noemen we stabiliteit. Een (enigszins) geforceerd gecreëerde stabiliteit is in de menselijke cultuur nagenoeg standaard en kan een toestand van beheerste beweging zijn, maar ook van stagnatie. Een totaal gebrek aan stabiliteit is chaos.
De totale omvang van dit alomvattende, oneindige complex van entiteiten en evenwichtsrelaties wordt op een metafysische manier prachtig verwoord in het Chinees filosofische begrip Tao of Dao. Vaak ook uitgedrukt met de termen Yin en Yang als twee verbonden tegengestelde krachten die samen een leven scheppende dynamiek voortbrengen. Het wordt gebruikt om de fundamentele of de werkelijke natuur van de wereld te duiden. Men kan het algeheel van de Tao (de gehele werkelijkheid) alleen bij benadering leren begrijpen. De Dao is een prachtig, eeuwenoud concept. Met een beetje fantasie kun je er ook de Big Bang in beschreven zien en een alomvattende tijdloze eenheid waarvan ons universum slecht één uitdrukking is. Het Taoïsme is echter gericht op het doorgronden van de Dao door middel van meditatie en is daarbij in feite anti rationeel. Het moderne denken houdt enige afstand tot dit soort mystificerende denkwijzen en op deze website doe ik dat ook.
Van die alles doortrekkende en doordrenkende evenwichtsrelaties maken we op deze website – symbolisch – de onderliggende structuur van de verzameling teksten en ideeën. Ik voeg in termen van aantallen thema’s, een beperking toe aan de hand van een eenvoudige rekenkundige benadering van het fenomeen evenwicht.
- In een eenvoudige evenwichtssituatie is er sprake van drie elementen: twee rechtstreeks met elkaar verbonden elementen van een tegenstelling en het “mechanisme” waarmee het evenwicht daartussen zich afspeelt. Dat mechanisme kan een simpele verhouding zijn, zoals verschillende gassen in een ruimte, die pas tot explosie kunnen komen als het een bepaalde verhouding ontstaat. Ook gewichten en tegengewichten met een eenvoudig draaipunt behoren op een concreet niveau tot eenvoudige evenwichtssituaties.
- Samengestelde evenwichtsrelaties bestaan uit verzamelingen van evenwichten die elkaar min of meer rechtstreeks beïnvloeden, zoals de vruchtbaarheid van de grond die weer van invloed is op insecten die weer van invloed zijn op het leven van vogels.
- In complexere evenwichtsrelaties worden allerlei externe invloeden meegenomen die het evenwichtsfenomeen beïnvloeden. Bijvoorbeeld klimaatverandering of marktprijzen van teeltgewassen of politieke processen die van invloed zijn op de vruchtbaarheid van de grond, die weer van invloed zijn op insecten, die weer van invloed zijn op het leven van vogels.
En zo kan deze redenering groot groter grootst worden uitgebreid worden tot het volledige heelal en klein kleiner kleinst tot de subatomaire deeltjes. Een voortdurend bewegend en met elkaar in wisselwerking staande werkelijkheid. Voortdurend zoekend naar stabiliteit en voortdurend verstoord. Met de kennis van allerlei evenwichtsprocessen kunnen nog steeds niet het volledig het “algeheel” beschrijven. Onze kennis en ons vermogen het volledige “algeheel” te kennen zijn op dit moment ontoereikend en zal misschien geen eindpunt hebben. Of is zo abstract en bizar dat onze hersenen niet in staat zijn het te begrijpen. Over het algemeen geldt: hoe meer we er van weten, hoe meer we beseffen hoe weinig we weten en hoezeer we gebonden zijn aan de “bubbel” van ons denken.
Op deze website drukken we het fenomeen van tegenstellingen en evenwichts-mechanismen symbolisch uit in een eenvoudige getal, namelijk in het getal 3. In dit getal 3 telt de eerste waarde 1 voor de ene kracht in de tegenstelling, de tweede waarde van 1 voor de middelste positie (het mechanisme of proces dat de relatie vormt) en de derde waarde van 1 voor de tegenover liggende kracht in de tegenstelling.
De samengestelde – maar in zekere zin nog wel overzichtelijke – evenwichtsrelatie wordt uitgedrukt als 3 x 3, dus als het getal 9.
Gnosis
In navolging van bovenstaande drukken we een complexe evenwichtsrelatie uit als 3 x 9.
En daar laten we het bij. 27 thema’s in drieën verdeeld: 9 9 9. De inhoudelijke verdeling in deze 27 thema’s ontlenen we aan de Gnostiek: In de context van deze website vertalen we dat als volgt:
- De eerste 9: oorsprong en geschiedenis,
- De tweede 9 de centrale essenties
- Derde 9: ideeën over bestemming,
Dat klinkt misschien mistig en mythisch – niet verwonderlijk met al die verwijzingen naar Gnosis en de Tao – maar, zoals eerder gezegd, het gaat om een symbolische indeling en getalsmatige beperking van de thema’s. De uitwerking daarvan moet heel nuchter en dicht bij de realiteit blijven.
Wiskundig zou deze rekenarij eindeloos uitgebreid kunnen worden door ieder keer met 3 te vermenigvuldigen. Een volgende stap zou dus 3 x 27 zijn en daarna 3 x 81 en zo verder. Steeds kent de uitkomst een aantal cijfers die weer optellen tot een 9 of 2 x een 9 of 3 x een 9. Een wiskundig mysterie dat zich alleen bij het getal 9 voordoet.
Het getal negen is het grootste getal in de oorspronkelijk uit India afkomstige getallenleer. In die leer heeft het symbolisch de functie van de volledigheid. De reeks is vol. Daarna komt er iets nieuws. Op deze website gebruik ik het om een beperking op te leggen aan het aantal thema’s. Zo’n beperking dwingt tot nadenken. En dat doen we op deze een speelse manier met een verwijzing naar de schoonheid van de wiskunde. Dieper moet je er niet over door filosoferen. Of het zou over de schoonheid van de wiskunde moeten gaan. Of over het bizarre feit dat de wiskunde bestaat en grotendeels klopt.
Zucht
D.T.
Juni 2020